تحلیل ساختاری چین خوردگی و گسلش در ناحیه چهل دختر (شمال خاوری شاهرود)

ناحیه چهل دختر واقع در شمال خاوری شهرستان شاهرود، بخشی از حاشیه جنوبی البرز خاوری می باشد. مطالعات چینه نگاری در این منطقه وجود واحدهای سنگی پالئوزوئیک، مزوزوئیک و سنوزوئیک با روند ساختاری شمال خاوری- جنوب باختری تا خاوری- باختری را تأیید می نماید. تمامی چین های مورد بررسی بجز تاقدیس سرخ چشمه که نتیج? چین خوردگی واحدهای آهکی کربونیفر زیرین (سازند مبارک) می باشد، حاصل چین خوردگی سنگ های رسوبی مربوط به دوره ترشیری می باشند. چین های مطالعه شده، طبق رده بندی فلوتی بر مبنای زاوی? بین دو یال (fleuty 1964)، به طور عمده در رد? باز (open) و تعداد محدودی از آنها در رد? ملایم قرار می گیرند. بر اساس شیب سطح محوری و میل لولا نیز جایگاه چین ها در دو رد? ایستاده و تقریباً افقی (upright sub-horizontal) و ایستاده با میل ملایم (upright gently plunging) و به تعداد محدودتری در رد? چین های با سطح محوری پرشیب با میل ملایم (steeply inclined gently plunging) قرار دارند. گسل های با راستای شمال خاوری- جنوب باختری همچون گسل ابر، میقان، خیج و کلاته بن، دارای سازوکار معکوس چپ بر و گسل های با راستای شمالی- جنوبی دارای سازوکار راست بر می باشند. این آرایش هندسی و الگوی حرکتی آنها با الگوی دگرشکلی ترافشارشی چپ گرد ناحیه ای انطباق دارد. سیمای زمین ریختی منطق? مورد مطالعه تا حد زیادی تحت تأثیر عناصر ساختاری (چین ها و گسل ها) قرار دارد. گسل های معکوس و چین ها، عوامل اصلی شکل دهند? زمین ریخت بخش های شمالی بوده و ریخت شناسی نسبتاً پست بخش های میانی و جنوبی متأثر از گسل هایی با مولف? چیر? راستالغز (گسل های میقان و خیج) می باشد. فعالیت های نو زمین ساختی با نشانه هایی همچون پرتگاه های گسلی، جابجایی آبراهه ها، چشم? تراورتن ساز، جابجایی مخروط افکنه ها و همچنین دگرریختی سازندهای جوان و نهشته های کواترنری قابل مشاهده است.